İsmimizi ve soy ismimizi biz seçemiyoruz. İsmimizi doğunca veriyorlar, soy ismini de ebeveynlerimizin soy ismine dahil oluyoruz. Ayrıca kişinin ismi kaydedilirken nüfus memurunun azizliğine uğrayarak hatalı da kaydedilebilmektedir. Bu nedenle oluşan hatalı ismin düzeltilmesi mümkündür. Kişiye verilen isim anlamsız ise veya duyunca hoşa gitmeyen şeyleri çağrıştırıyorsa, komik veya ahlaka aykırı ise kişinin bu ismi değiştirmesi en doğal hakkıdır.
Türk Medeni Kanun’un Adın Değiştirilmesi başlıklı 27. Maddesi “Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir. Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilân olunur.” Şeklindedir ve kişiye haklı sebepler sonucu böyle bir hakkı olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. İsmin değiştirilmesi için ismin, anlamsız veya hoşa gitmeyen şeyleri çağrıştırması, dalga konusu olması, komik veya ahlaka aykırı olması veya kötü bir anlam içermesi birer haklı sebeptir.
Aynı şekilde soy isminin değiştirilmesi için haklı sebepler olmalıdır. Kanun koyucu haklı sebepleri saymamış ancak mahkeme kararları ve Yargıtay içtihatları ile haklı sebepler belirlenmiştir.
İsim Soyisim Değiştirme Şartları
Aşağıdaki nedenlerinden birine dayanılarak, dava açılarak isim veya soy ismin değiştirilebilir.
- Ahlaka aykırı olması, “Bela, Öldürücü, Yalan” gibi.
- Komik olması, “Dümbelek, Kazma, Gösterir” gibi.
- Sosyal hayatını ve iş hayatını olumsuz etkileyecek bir anlama sahip olması, “Tüysüz, Yatar, Kalkmaz” vb.
- Hoşa gitmeyen şeyleri çağrıştırması, “Kıllı, Yalar, Satar” vb.
- Kişinin çevresinde başka bir soy isimle tanınıyor olması.
- Kişinin anne veya babasının soy ismi nedeniyle sorun yaşadığı için soy ismini değiştirmek istemesi.
İsim Soyisim Değişikliği Hangi Mahkemede Açılır?
İsim veya soy isim değiştirme davası nüfusa kayıtlı olduğunuz yerdeki veya yerleşim yerinizdeki Asliye Hukuk Mahkemesinde açılabilir. İsim veya soy isim değiştirme şahsa sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğu için avukat genel vekaletnamesinde bu hususta özel yetki verildiği takdirde avukat tarafından dava açılabilir.
Ad Soyad Değişikliği İçin Gerekli Belgeler
Bu dava nüfus kayıtları üzerinden yürümektedir. Özel bir belgeye ihtiyaç yoktur.
İsim Soyisim Değiştirme Davası Nasıl Açılır?
Ad soyad değiştirme davası nüfus müdürlüğüne karşı açılmaktadır. Nüfus müdürlüğünden görevlendirilen memur davalı sıfatıyla duruşmada yerini alır ve davayı takip eder. Bu davayı kişinin kendisi, velayet altında ise velisi, vesayet altında ise vasisi açabilir. Davada önemli olan husus haklı nedenin ispatıdır. Haklı neden bir belgeye dayanıyorsa bu belgenin mahkemeye sunulması gerekir. Belgeye dayanmıyorsa tanık ayrı bir delildir, ispat için gerekiyorsa dinlenir. Mahkeme bu davayı genelde ilk duruşmada karara bağlar. Bunun için davanın takibi gerekmektedir.
Bu dava ortalama olarak üç ay ile altı ay arasında sonuçlanmaktadır. Mahkeme soy isim değişikliği kararını kesinleştikten sonra Basın İlan Kurumuna ilan edilmesi için gönderir. İlanın amacı soy isim değişikliğinin insanların öğrenmesini sağlamaktır. Basın İlan Kurumu mahkeme kararının ilan edildiği gazeteyi mahkemeye gönderir. Mahkeme bu kararını nüfus idaresine gönderir. Nüfus idaresi soy isim değişikliğini MERNİS sistemine kayıt edeceği için tüm resmi kurumlarda kişi soy isim değişikliği nedeniyle sıkıntı yaşamayacaktır. Kişi, nüfus idaresine giderek değiştirilmiş soy isminin olduğu kimliği alır. Kişi aynı zamanda ehliyetini de talep ederek alabilir.
Bir Defaya Mahsus İsim Değiştirmek Mümkün Mü?
Soy isim değiştirme davası açılmasında kanunda düzenlenmiş bir sınır yoktur. İlk defasında soy isim değiştirdiniz ikinci defa soy isminizi değiştirmek istediğinizde; haklı neden bulmak ve bu nedeni ispat etmek zordur. İmkansız değildir. Mahkemeyi ikinci kez soy isim değiştirme nedeninizin haklı olduğunu ispat ederek ikna etmeniz gerekir.
İsim Değiştirmek Ücretli Mi?
İsim veya soy isim değiştirmek ancak dava yolu ile ve mahkeme kararı ile olacağından ismini değiştirmek isteyenin dava açma masraflarını karşılaması gerekir. Aynı şekilde soy ismini değiştirmek isteyenin dava açma masrafı ve Basın İlan Kurumunca yaptırılacak ilan masrafını karşılaması gerekir.
İsim Ekletme Davası Nasıl Açılır?
İsim ekletme davası yerleşim yerinizdeki Asliye Hukuk Mahkemesinde açılabilir. İsim ekletme davası için de haklı bir nedeninizin olması gerekir. Örneğin kimliğinizde adınız Yıldız ise aile ve çevrenizde sizi Ayşe olarak biliyorlarsa Ayşe ismini ekletmek için haklı nedeniniz vardır diyebiliriz. Aile ve akrabalar arasında aynı isimden çok varsa ve bu durum karışıklığa neden oluyorsa yine isim ekletmek için haklı nedeniniz vardır. Bu dava için en önemli delil tanık beyanıdır.
Mahkeme Kararı Olmadan İsim Değiştirmek Mümkün Mü?
Mahkeme kararı olmadan isim veya soy isim değiştirmek mümkün değildir. Kişi isim veya soy ismini haklı nedene dayanarak açtığı dava sonucunda mahkeme kararı ile değiştirebilir.
Soyisim Değişikliği Kararına İtiraz Edilir Mi?
Soy ismi değişikliği nedeniyle menfaati zarara uğrayan kişi bu karara itiraz edebilir. Soy ismin değiştirilmesi kararının verildiği tarihten itibaren bir yıl içinde itiraz edilebilir. Bu süre geçtikten sonra karara karşı artık itiraz edilemeyecektir. İtiraz eden kişi soy isimin değiştirilmesi nedeniyle zarara uğradığını ispat etmelidir.
Dava Sonucunda Miras ve Soybağı Nasıl Olur?
Soy ismini değiştiren kişi evli erkek ise, eşinin ve reşit olmayan çocuğunun da soy ismi değişmiş olur. Soy ismini değiştiren erkeğin reşit çocuğu varsa onun soy ismi kendiliğinden değişmeyecektir. Reşit olan çocuğun babasıyla birlikte veya ayrı olarak soy ismini değiştirmesi için dava açması gerekir. Soy ismini değiştiren kişinin ailesi ile miras bağında değişiklik olmaz. Miras ilişkisi kan bağı ilişkisine dayanır. Farklı soy isimlerini taşısalar da kişiler mirasçı veya muris olma sıfatını kaybetmeyeceklerdir.