Nafaka artırım davası, boşanma kararı sonrasında verilen nafaka miktarının artırılması amacıyla açılan bir dava türüdür. Boşanma davası sonucunda verilen nafaka kararı kesin hüküm değildir yani değiştirilemez karar değildir. Değişen koşullara göre nafaka miktarının artırılmasına, azaltılmasına veya kaldırılmasına karar verilir. Nafaka çeşitleri şunlardır: Tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakasıdır.
Nafaka artırım davası ile nafakanın arttırılmasını talep eden kişinin öncelikle bu talebine dayanak olarak haklı gerekçeleri olmalıdır. Bu gerekçeler, nafaka miktarının artırılmasını gerektiren tarafların maddi veya manevi durumundaki değişikliklerdir.
- Nafaka alacaklısının örneğin iştirak nafakasında çocuğun büyümesine bağlı olarak ihtiyaçlarının artması, eğitim masrafları nedeniyle nafakanın yeterli olmaması halinde,
- Enflasyon, ekonomik koşullar nedeniyle nafaka alacaklısının nafaka bağlandığı döneme göre hayat standardının düşmesi halinde,
- Nafaka borçlusunun maddi ve sosyal durumunda değişiklik olması, örneğin nafakanın bağlandığı döneme göre gelirinde artış olması halinde, nafaka artırım davası açılabilir.
Her davanın tarafları farklı ve koşulları farklı olduğundan dava dilekçesinin içeriği de farklı olacaktır. Nafaka artırım davası açarken nafakanın arttırılması için haklı gerekçelerin mahkemeye deliller ile birlikte sunulması gerekir. Gerekçelerinizi ispat edemediğiniz takdirde davanız reddedilecektir. Deliller elinizde yoksa mahkemeye delillerin toplanacağı yerler bildirilmelidir. Bu davayı açmadan önce aile hukukunda uzman avukat ile görüşülmeli, nafaka artırım dava dilekçesi avukat tarafından hazırlanmalıdır. İleride hak kaybınızı önlemek için avukata danışmak önemlidir.
Nafaka artırım davası açacak olanlar dava dilekçesinde nafakanın artırımı talebinin yanında nafaka artış oranının da belirlenmesi talebinde bulunmalıdır. Davacı böylelikle birkaç yıl sonra yeniden aynı davayı açmak zorunda kalmaktan kurtulur.
Nafaka artırım davasını kazanmak için, nafaka borçlusunun maddi durumundaki değişikliklerin, özellikle de artan gelirinin ispatlanması gerekmektedir. Nafaka artırım davasında, davacı iddiaların ispatlanması için belgeler sunulabileceği gibi tanık da dinletebilir.
Bu davada hakim, davacının gerekçelerini ve delillerini, tarafların maddi ve sosyal durumlarını, paranın satın alma gücünü, ekonomik koşulları bir arada değerlendirerek karar verecektir. Nafaka artırım davasında, nafaka ödeme yükümlülüğünün artırılması veya azaltılması yönünde karar verilebilir. Nafaka miktarı konusunda mahkeme kararının uygulanması gerekir. Nafaka borçlusu bu karara göre nafakayı ödemelidir.
Nafaka Artırım Davası Açılmasında Süre, Görevli ve Yetkili Mahkeme
Nafaka artırım davasını açmak için herhangi bir süre öngörülmemiştir. Bu davayı açmak için haklı gerekçelerinizin olması zorunludur.
Nafaka artırım davası aile mahkemesinde açılır. Küçük ilçelerde aile mahkemesi bulunmamaktadır. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerde asliye hukuk mahkemesi görevlidir. Nafaka artırım davası asliye hukuk mahkemesinde açıldığı zaman bu mahkeme davayı aile mahkemesi sıfatıyla bakmaktadır. Nafaka artırım davası görevli olmayan mahkemede açıldığı zaman mahkeme, davayı görevsizlik nedeniyle reddetmektedir.
Nafaka artırım davasında yetkili mahkeme; nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir. Bu dava nafaka alacaklısının yerleşim yerinde açılmalıdır. Dava, yetkili mahkemede açılmadığı takdirde, davalı taraf yetkisizlik itirazında bulunabilir. Dava yetkisiz mahkemede açıldığı nedeniyle yargılama süreci uzayacaktır.
Nafaka Artırım Davası Nasıl Açılır?
Nafaka artırım davası bir dilekçe ile açılır. Dava dilekçesinin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) göre uygun yazılmış eksiksiz olması gerekir. HMK’nın aradığı şartları taşımayan dava dilekçesi mahkeme tarafından usulden reddedilir. Dava dilekçesinde nafaka borçlusunun ve nafaka alacaklısının değişen şartları, ihtiyaçlar, maddi durumdaki değişiklikler özetle nafaka artırımını haklı kılacak iddialar ve deliller yer almalıdır.
Nafaka Artırım Davasında Harç ve Vekalet Ücreti
Nafaka artırım davasında harç nispi harç alınır. Daha açık bir anlatımla nafakanın artırılması veya azaltılması davalarında talep edilen nafakanın bir yıllık tutarı üzerinden nispi harç alınacaktır. Buna göre talep edilen nafakanın bir yıllık tutarı dava değerini oluşturur. Dava değerinin %11,38’inin ¼’ü davanın açılmasıyla ödenir, geriye kalan ¾ karar ile birlikte ödenir. Bu davanın reddine karar verildiğinde maktu harç mahsup edilerek nispi harçtan arta kalan iade edilir. Nafakanın kaldırılması davasında ise maktu harç alınır.
Nafaka artırım davası avukat için ödenecek ücret; müvekkil ile avukat arasında asgari vekalet ücreti altında kalmamak şartıyla belirlenir. Asgari vekalet ücreti; her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından dava konusuna ve davanın açılacağı mahkemeye göre asgari vekalet ücreti belirlenmektedir. Nafaka artırım davası için 2023 yılında bu tarifede yer alan asgari vekalet ücreti 9.200 TL’dir. Avukatlık lık Asgari Ücret Tarifesinin yanında avukatın bulunduğu yerdeki baronun, tavsiye niteliğindeki tarifesi de dikkate alınır. İstanbul Barosu 2023 yılı tarifesinde nafaka davası vekalet ücretini 21.500 TL olarak belirlemiştir. Bu rakam bağlayıcı değil, tavsiye niteliğindedir. Somut olayın özelliklerine göre taraflar bu rakamın üstünde veya altında anlaşabilir.
Davanın sonucuna göre nafaka artırım davası masrafı, davayı kaybeden tarafça ödenir. Davayı kaybeden taraf, nafaka artırım dava masrafını ödemezse, icra yolu ile tahsil edilir.
Nafakanın artırımı davası açıldıktan sonra mahkeme dava dilekçesini, davalıya tebliğe çıkarır. Dava dilekçesinin davalıya tebliğ edilmesiyle birlikte yasal süre içerisinde davalı cevap dilekçesini sunmalıdır. Davalı, cevap dilekçesi ile nafakanın artırımı talebine itirazlarını ve bunları ispatlayacak delillerini açıklamalıdır.
Nafaka Artırım Davasına Karşı Dava Açılması
Davacı tarafından açılan davada davalı tarafın karşı dava dilekçesi vererek ve harcını ödeyerek aynı dava içerisinde hak talep ettiği davaya karşı dava denilmektedir. Karşı dava, asıl dava ile birlikte görülür. Davalı karşı dava dilekçesi ile nafakanın indirilmesi veya kaldırılması talebinde bulunabilir. Davalı mahkemeye karşı dava dilekçesi vermiş ise; karşı dava harcı ve masrafı yatırmak zorundadır. Harç eksik yatırılmış ise hakim, yargılama sürecinde harcı davalıya tamamlatacaktır.
Nafakanın artırımı davası açıldıktan sonra mahkeme dava dilekçesini, davalıya tebliğe çıkarır. Dava dilekçesinin davalıya tebliğ edilmesiyle birlikte yasal süre içerisinde davalı cevap dilekçesinde karşı dava talebinde bulunabilir. Davalı aynı davada karşı dava dilekçesi ile nafakanın indirilmesini veya kaldırılmasını talep edebilir. Davalı karşı dava dilekçesinde, itirazlarını veya taleplerini ve bunları ispatlayacak delillerini bildirmesi gerekir.
Nafaka Artırım Davası Ne Kadar Sürer?
Nafaka artırım davasında basit yargılama usulü uygulanır. Basit yargılama usulü, yazılı yargılama usulüne göre kıyasen daha kısa sürede karar verilen yargılama usulüdür. Boşanma davasında yazılı yargılama usulü uygulandığı için dilekçeler aşaması uzun sürede tamamlanmaktadır. Basit yargılama usulünde dilekçe aşaması; dava dilekçesi ve cevap dilekçesinden ibarettir. Bu nedenle dava yazılı yargılama usulüne göre daha kısa sürede sonuçlanmaktadır.
Diğer taraftan hangi iddianın hangi delil ile ispat edileceği davacı tarafından dava dilekçesinde, davalı tarafından cevap dilekçesinde bildirilmelidir. İddia ve savunmanın genişletilme yasağı davacının dava dilekçesini, davalının cevap dilekçesini mahkemeye sunması ile başlamaktadır. Nafaka artırım davası, kesin olmamakla beraber mahkemenin iş yüküne göre 6-7 ay sürebilmektedir.
Nafaka Artırım Davası Kaç Duruşma Sürer?
Nafaka artırım davasında dilekçeler aşamasının tamamlanmasından sonra mahkeme, yeterli görürse dosya üzerinden karar verebilir. Mahkeme dosya üzerinden karar vermeyi uygun bulmaz ise duruşma yaparak tahkikat aşamasına geçecektir. Kanuna göre basit yargılama usulünde, en fazla iki duruşma yapılmalı ve iki duruşma arası ise en fazla bir ay olmalıdır. Bu dava en fazla 2- 3 duruşma sürmektedir.
Nafaka Artırım Davası İstinaf Sınırı Nedir?
Mahkeme kararına karşı istinafa gitmek için belirtilen parasal sınır, her yıl değişmektedir. Nafaka artırım davalarında dava değeri bir yıllık nafaka miktarıdır. Bir yıllık nafaka miktarı o yıl için belirlenen istinaf sınırını geçmekte ise; o davada istinaf yoluna gidilebilir. 2023 yılı için istinaf sınırı 17.830 TL’dir. 2023 yılında nafaka artırım davasında verilen yıllık nafaka miktarı 17.830 TL’yi geçiyor ise mahkeme kararına karşı istinaf edilebilir.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Nafaka Artırım Davası Açılabilir mi?
Anlaşmalı boşanma davasında eşlerin uzlaşma sonucunda nafaka miktarı belirlenir ve mahkeme tarafından onaylanır. Anlaşmalı boşanma davalarında, nafaka miktarı ve süresi taraflar arasında belirlenirken, nafakanın hangi koşullarda artırılacağına dair hükümler de yer alabilir. Taraflar, nafaka miktarı ve süresi konusunda uzlaşamazlarsa, bu hususlar mahkeme tarafından belirlenir. Bu nedenle anlaşmalı boşanma davalarında nafaka miktarı, taraflar arasındaki uzlaşmaya bağlı olarak değişebilir.
Anlaşmalı boşanma davasında belirlenen nafaka miktarının boşanma kararından sonra asla değiştirilemeyeceğine dair yanlış bir algı vardır. Nafaka, ister çekişmeli boşanma davasında verilsin, ister anlaşmalı boşanma davasında verilsin, değişen koşullara dayanılarak her zaman nafaka artırım davası açılabilir.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Kararlaştırılan Nafakanın Kaldırılması
Anlaşmalı boşanma davasında eşlerin uzlaşması sonucunda nafaka miktarı belirlenir ve mahkeme tarafından onaylanır. Yargıtay kararlarında açıklandığı üzere anlaşmalı boşanma davasında kararlaştırılan nafaka miktarı değişen koşullara göre azaltılabilir veya kaldırılabilir. Burada ölçüt tarafların ekonomisinde beklenmeyen durumların var olup olmadığıdır. Aksi durumda yani hiçbir sebep yokken nafakanın azaltılmasının veya kaldırılmasının istenilmesi hakkın açıkça kötüye kullanılması olacaktır. Hukuk, hakkın kötüye kullanılmasını korumaz.
Anlaşmalı boşanma davası sonrasında nafakanın azaltılması veya kaldırılması davası açıldığında; mahkeme boşanma kararının verildiği tarihte tarafların ekonomik ve sosyal durumunu, hükmedilen nafaka miktarı ile kurulan dengeyi belirlemelidir. Nafakanın azaltılması veya kaldırılması için açılan dava tarihinde de tarafların ekonomik ve sosyal durumunu araştırmalıdır. Her iki tarihte tarafların mal varlığında ve gelirinde ani bir değişiklik, beklenmeyen bir durum olup olmadığı belirlenmelidir. Bir değişiklik var ise, bunun nafaka miktarına ne ölçüde etkilediği, bozulan dengenin yeniden tesisi için hakkaniyet ölçüsünde nafaka miktarının indirilmesine veya kaldırılmasına karar verilir.
Anlaşmalı Boşanma Davasından Sonra Nafaka İstenebilir mi?
Boşanma süreci yıpratıcı olduğu için eşler anlaşmalı boşanmayı tercih edebilmektedirler. Anlaşmalı boşanma davasından sonra eşler nafaka isteyebilir mi sorusu ile sıkça karşılaşıyoruz. Anlaşmalı boşanma protokolünde talep edilmeyen iştirak veya yoksulluk nafakasının anlaşmalı boşanma davası sonrasında talep edilme hakkı vardır. Ancak iştirak veya yoksulluk nafakası isteyecek eşin boşanma protokolünde bu haklarından feragat etmemiş olması gerekir.
İştirak nafakası müşterek çocuğun yüksek menfaati nedeniyle tesis edildiğinden anlaşmalı boşanma davasında bu nafakayı alma hakkından feragat edilmiş olsa dahi ihtiyaç var ise çocuğun masrafları için talep edilebilecektir.
Yoksulluk nafakasının anlaşmalı boşanma davasından sonra talep edilebilmesi için talep edenin yoksulluk nafakası alma hakkından feragat etmemiş olması gerekir. Ayrıca boşanma kararından itibaren bir yıl içinde bu hak zamanaşımına uğramadan dava açılarak talep edilmesi gerekmektedir.
Nafaka Artırım Davasında Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre Var mıdır?
Nafaka artırım davasını açmak için herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre yoktur. Zamanaşımı ve hak düşürücü süre olmadığı için nafaka alacaklısı değişen koşulları ve haklı gerekçelerini mahkemeye sunarak nafaka artırım davasını açabilir.
Nafaka Artırım Davasının Reddi
Nafaka artırım davası açıldığında davalı tarafın ekonomik ve sosyal durumunu mahkeme araştırır. Bu araştırma sonucunda davalı tarafın geçim sıkıntısı olduğu, ekonomik ve sosyal durumunda olumlu gelişme olmadığı tespit edilirse mahkeme nafakayı artırma kararı vermez. Dolayısıyla nafaka artırım davasının reddine karar verir.
Velayetin Değişmesi Halinde Nafaka
Çocuğun velayeti konusunda açılan dava neticesinde çocuğun velayeti değişirse; velayete bağlı olarak iştirak nafakası borcu da diğer eşe geçmelidir. Velayet davasında mahkeme bu hususu gözeterek nafaka borcu ile ilgili kararı vermelidir.
Nafaka Gelirin Yüzde Kaçı Olur?
Genellikle mahkeme kişinin gelirinin %15 – %25’i civarında nafaka ödemesine karar verir. Bu oran kesin olmamakla beraber nafaka alacaklısının kaç kişi ve ihtiyaçlarının ne olduğuna, nafaka borçlusunun ekonomik durumuna, gelirinin ne miktarda olduğuna göre değişmektedir. Mahkeme nafaka miktarını belirlerken Türk Medeni Kanun’un 4.maddesinde düzenlenen hakkaniyet ilkesini ölçüt alacaktır.
Nafaka Artırımı Nasıl Hesaplanır?
Nafakanın artırımı davasında hakim öncelikle tarafların ekonomik durumunu araştırmalıdır. Hakim nafaka artırım davasında, davacının ihtiyaçlarının ne kadar olduğunu ve davalının ekonomik durumunu göz önünde bulundurarak davanın kabulüne veya reddine karar verecektir. Çocuk için nafaka artırım davası açılmış ise; çocuğun okul ücreti, beslenme- kıyafet ihtiyacı göz önünde bulundurularak karar verilecektir.
Yargıtay yüksek mahkeme olarak verdiği kararlarda nafaka artış oranlarını Türkiye İstatistik Kurumunun açıklamış olduğu üretici fiyat endeksine göre belirlemektedir. Mahkemeler de Yargıtay kararları doğrultusunda bu oranları uygular.
Geliri Olmayan Kişi Nafaka Öder mi?
Velayeti almayan eşin, nafaka ödemesi mali gücü var ise söz konusu olur. Çalışmayan, hiçbir yerden geliri olmayan ve malvarlığı olmayan eşin çocuklar için veya diğer eş için nafaka ödemesi söz konusu olmaz. Nafaka kararı verildiğinde geliri olan eşin maddi gücünü kaybetmesi halinde; eş değişen ekonomik durumuna göre nafakanın azaltılmasını veya tamamen kaldırılmasını talep edebilecektir.
Çocuk İçin Nafaka
Çocuk için nafaka, boşanmış ebeveynler tarafından çocuklarının yaşamlarını sürdürmesi ve gereksinim duydukları temel masrafların karşılanması amacıyla ödenen tutardır. Boşanmada çocukların velayeti ve nafaka konusu ayrı olarak ele alınır. Eğer çiftler anlaşmalı boşanmaya karar verirlerse, çocukların gider ve ihtiyaçlarına dair nafaka bedeli de anlaşmanın bir parçası olarak belirlenir. Anlaşmalı boşanmada çocuk için nafaka miktarı, eşlerin anlaşması doğrultusunda belirlenir. Fakat eşlerin anlaşamadığı durumlarda, mahkeme kararı ile çocuk için nafaka miktarı ve ödenme şekli belirlenir. Çocuk için nafaka, çocuğun yaşına, ihtiyaçlarına, sağlık durumuna, yaşam standartlarına, anne ve babanın gelirine, yaşadığı bölgeye, sosyal durumlarına göre değişebilir.
Yukarıda belirtilen konuların tümü, nafaka artırım davalarında oldukça önemlidir. Nafaka artırım davalarında, tarafların haklarını korumak ve adil bir sonuç elde etmek için avukatlık hizmetlerinden faydalanmaları önerilir. Ayrıca, nafaka artırım davalarında, tarafların kanunlara uygun bir şekilde hareket etmeleri ve gerekli belgeleri sağlamaları önemlidir. Her durumda, nafaka artırım davalarında alınacak sonuçlar, tarafların yaşam koşulları, gelir seviyeleri, çocukların ihtiyaçları gibi birçok faktöre bağlıdır. Bu konularda davanıza özel danışmalık almak isterseniz bize ulaşın.
Reşit (Ergin) Çocuk Nafaka Talep Edebilir mi?
Reşit çocuk; 18 yaşını tamamlayan kişi demektir. Çocuk reşit ve temyiz gücüne sahip ise tam ehliyetli hale gelmiştir. Yani tam ehliyetli çocuk kendi adına ayrı bir nafaka davası açarak eğitimi bitene kadar nafakanın devam etmesini talep edebilir. Reşit çocuğa boşanma davası ile nafaka bağlanması hukuken mümkün değildir. Ancak anlaşmalı boşanma davasında taraflar reşit çocuğa maddi destek sağlanması hususunda mutabık kalabilirler. Genellikle de ebeveynler, müşterek çocuğun eğitim hayatının sonuna kadar masraf ve ihtiyaçlarına katkıda bulunmayı tercih ederler.
Nafaka Ödenmez İse Ne Olur?
Nafaka ödenmediği takdirde icra takibi başlatılır ve ödenmesi gereken tarihten itibaren yasal faiz uygulanır. Nafakaya dair mahkemece verilen karara ve yapılan icra takibine rağmen nafaka ödenmezse; nafaka alacaklısı şikayette bulunabilir. Şikayet üzerine İcra İflas Kanunu uyarında nafaka borçlusu hakkında 3 aya kadar tazyik hapsine karar verilebilir. Tazyik hapsi para cezasına çevrilemez ve ertelenemez. Nafaka borçlusunun tazyik hapsi kararına karşı itiraz hakkı vardır. Nafaka borçlusu tazyik hapsinden kurtulmak istiyorsa nafaka borcunu ödemelidir.
Nafaka alacaklısı nafakanın ödenmediği tarihten itibaren 3 ay, her halde 1 yıl içinde şikayet hakkını kullanmalıdır. Şikayet süresinde yapılmadığı takdirde mahkeme şikayetin reddine karar verecektir. Yani nafaka alacaklısı süresi içinde şikayet etmez ise şikayet hakkı düşecektir. Nafaka borçlusu tazyik hapsinin infazı sırasında borcunu ödediği zaman, tazyik hapsi sona erecektir.
“Nafaka Artırım Davası adlı makalenin tüm hakları bu makaleyi yazan Avukat Melek Acu‘ya aittir. Nafaka Artırım Davası makalesi, Adalet Gerek internet sitesinde yayınlanmıştır. Fikir ve sanat eserleri kanunu uygun olarak makaleye Atıf yapmak suretiyle alıntıyı yapabilirsiniz. Bu makaleyi yazarının izni olmaksızın çoğaltılamaz ve yayınlanamaz. Aksi durum Kanuni aykırılıktan sorumluluk gerektirecektir.”